Bij het werken van paarden draait het allemaal om energie. De juiste energie om het parcours te springen of de proef te lopen. Maar energie is ook vaak een struikelblok. Het paard is te sloom, het paard is juist veel te fris bij aanvang van de training of hij houdt de duur van de training slecht vol. Eén ding hebben deze paarden gemeen; de energie is niet in balans. In deze Science Sunday leggen onze experts het je uit! Wat is energie nu eigenlijk? Hoe maak je het verschil tussen energie, temperament en conditie. En welke rol heeft voeding en verzorging hierin? And last but not least, hoe kun je een sloom paard fris krijgen en een te fit paard rustiger? Gear up versus slow down!
Een super fris paard is niet perse een super fit paard. Dit is belangrijk om je te realiseren. We maken hier onderscheid in temperament (super fris) en energielevel (super fit). Energie, temperament en conditie zijn nauw aan elkaar verbonden. Verwar energie dan ook niet met uithoudingsvermogen! Het energielevel kun je beïnvloeden door voeding. Het uithoudingsvermogen verbeter je door training. Om het energieniveau van een paard beter te managen is basiskennis over energie heel belangrijk.
Energie, wat is dat eigenlijk?
Het is goed om je te beseffen waarvoor een paard energie nodig heeft:
- Voor ‘onderhoud’, hiermee bedoelen we de dag dagelijkse beweging
- De mogelijkheid om te werken
- De capaciteit om met power te bewegen
Het is het resultaat van het verbranden van energiebronnen (ATP) en dat zorgt voor energie voor het paardenlichaam. Er zijn twee soorten energiesystemen bij een paard. Er is het aerobe en anaerobe energiesysteem. Het grootste verschil tussen de deze twee systemen is de aan- of afwezigheid van zuurstof. Bij aerobe verbranding is steeds zuurstof aanwezig, het paard kan de inspanning prima volhouden. Een anearobe verbranding is een korte piekinspanning wat het paard niet lang volhoudt, door gebrek aan zuurstof verzuren uiteindelijk zijn spieren.
Dit is belangrijke basisinformatie, want zoals je ziet in de afbeelding zijn er ook verschillende voedingstoffen betrokken bij de twee soorten verbranding. Voor de lange inspanning, aerobe, zijn vetten, vezels & koolhydraten een bron van energie. In de anearobe verbranding maakt het lichaam alleen gebruik van koolhydraten. Simpelweg omdat deze voedingstoffen het snelste energie geven. Suiker en zetmeel zijn koolhydraten. In onderstaande afbeelding kun je goed zien hoe de energie van een paard zich verhoudt ten opzichte van de duur van de inspanning.
Energie draait om balans
Voor de algehele gezondheid en om te presteren heeft een paard energie nodig. Energie haalt hij uit voeding. Hoeveel energie een paard nodig heeft verschilt per paard en natuurlijk hangt het ook af van de mate van training. Als een paard over een langere tijd net zoveel energie binnenkrijgt als verbruikt, dan blijft hij op gewicht en kan hij het werk qua energie prima aan. Dit is de energiebalans. Krijgt het paard meer energie dan hij nodig heeft dan komt hij aan. Een paardenlichaam kan voedingstoffen zoals ruw- en krachtvoer omzetten tot, uiteindelijk, ATP: de brandstof voor de spieren. Hoe de verbranding werkt zie je in deze afbeelding.
Ruwvoer als basis
Ruwvoer, de basis van voeding voor een paard. Maar in welke mate is zorgt het voor energievoorziening? De blinde en dikke darm breken de vezels en bacteriën uit ruwvoer af. Dit heet fermentatie en daar komen vetzuren vrij. Dit proces duurt zo’n 30-48 uur. Deze worden afgegeven aan het bloed, het paard kan deze gebruiken als energiebron. Ruwvoer is een goede energiebron voor langdurige inspanningen. Ruwvoer is een belangrijke bron is van vezels en energie, maar het ontbreekt aan enkele vitaminen en mineralen. Het is dan wel geen energiebron, maar ze spelen wel een belangrijke rol in de verbranding. Een tekort of een verkeerde balans kan op lange termijn tot gezondheidsproblemen leiden. Vitaminen en mineralen letterlijk voor het vervoer van energie, het energiemetabolisme, houden de waterbalans van het lichaam op pijl en voorkomen spierkrampen. Daarom blijft het belangrijk om naast goed ruwvoer ook een vitamine-mineralen supplement of krachtvoer te voeren.
Is het teveel energie of teveel temperament?
Hoe zit het dan met paarden die heel fris ogen en dus veel temperament hebben maar toch een tekort hebben aan energie? Paarden die bij aanvang heel fris zijn maar uiteindelijk de gevraagde oefening niet kunnen uitvoeren door een gebrek aan power hebben dus een gebrek aan energietoevoer. Het temperament kun je niet veranderen maar je kunt wel voeren naar karakter. Het voeren van krachtvoer op basis van langzaam vrijkomende energiebronnen aan een paard wat makkelijk opgewonden raakt, kan bijvoorbeeld helpen de prikkelbaarheid te minimaliseren. Het voeren van het verkeerde product of te veel van een product kan dit prikkelbare gedrag verergeren of zelfs luiheid stimuleren.
Gear up!
Een paard dat van nature wat lui is wil je eigenlijk wat motiveren om harder zijn best te doen tijdens de training. Je weet dat het paard voldoende energie binnenkrijgt om de gevraagde training uit te voeren, maar toch mis je als ruiter wat power van je paard. Met juist voeren kun je een behoorlijke invloed uitoefenen en kun je een lui of flegmatiek paard energieker krijgen. Het paard moet de aangeleverde energiebronnen gaan omzetten in daadwerkelijke energie. Door het voeren van een product dat zorgt voor een hoge energiepiek zorg je voor een hoogtepunt van energie tijdens de training. Ook kun je een supplement geven dat zorgt voor een mentale energieboost. Extra vitaminen en mineralen zijn niet nodig omdat het paard voldoende energiebronnen heeft en die ook kan omzetten, hij moet alleen aangemoedigd worden om zijn energie te gaan gebruiken.
Gear up vs slow down, het karakter heeft een grote invloed!
Slow down…
Het tegenovergestelde van het luie paard is een paard dat eigenlijk veel te fris is. Ten eerste moet uitgezocht worden of het paard teveel energie van zichzelf heeft of dat hij teveel energie binnenkrijgt via voeding. Het ‘frisse’ gedrag kun je opdelen in twee soorten:1. Teveel stress (mentaal probleem) of 2. teveel energie (feed as you need).
Teveel energie door voeding is makkelijker op te lossen dan teveel energie door mentale issues. Het overvoeren van paarden is een trend en kan voor problemen zorgen. Door de hoeveelheid te voeren wat een paard nodig heeft én kan verwerken haal je al een groot gedeelte van het probleem weg. Door veel ruwvoer te voeren voorkom je verveeldheid en het zorgt voor een tevreden paard. Goede energiebronnen voor ‘pittige paarden’ is voer met een laag zetmeel en suikergehalte en hoog in vetten en vezels. Deze laatste ingrediënten zorgen voor een langzaam vrijkomende energie.
Voer zorgt (uiteindelijk) voor een piek in de bloedglucose, maar stress kan ook zorgen voor een hoog gehalte bloedglucose. Het paard krijgt dus niet alleen een piek door voeding maar ook door de stress. Als dit paard ook nog eens voer krijgt met veel suiker en zetmeel, dan stijgt de bloedglucose boven het veilige niveau. Met de juiste voeding kun je de bloedglucose pieken voorkomen. Zorg voor een lage energie-inname, voldoende beweging en uitdaging en geef voer met veel vezels voor wederom langzaam vrijkomende energie. Paarden die mentaal energie opwekken door stress of angst zorgen voor een verhoogde werking van het energiesysteem. Het resultaat is dat het paard veel te veel energie heeft, zeker bij aanvang van de training. Gelukkig zijn er ingrediënten die een positieve invloed hebben op stress. Magnesium heeft invloed op de hartslag en bloedruk, ook heeft het invloed op de spierspanning. B vitaminen zijn belangrijk voor de zenuwen en tot slot helpt tryptofaan voor een relaxed gevoel én is een bouwsteen voor serotine. Ook zijn er bepaalde kruiden zoals calendula, lavendel en zuurbessen die gestreste paarden kunnen helpen te ontspannen.
Ook lui zijn heeft te maken met temperament en kun je niet direct veranderen door meer energie te voeren. Hij gaat er namelijk echt niet harder van lopen, maar krijgt wel gewichtstoename door het overschot aan energie. Een doordachte voerkeuze is dus alvast een goed begin.
Het moment van voeren
Besef je dat de timing van voeren ook een behoorlijke invloed heeft op de energiepiek die het veroorzaakt. Voedingstoffen worden op verschillende manieren opgenomen door het paardenlichaam. Een paard kent twee verschillende spijsverteringen. Namelijk enzymatische spijvertering in de dunne darm en fermentatie in de dikke darm. Tijdens de enzymatische spijsvertering zetten enzymen de suikers en zetmeel om in glucose. Voer met energie van suiker en zetmeel (gepofte granen) zorgen voor snelle energie en geven een energiepiek 2 tot 3 uur na het voeren. Dat komt door een piek in de bloedglucose het geeft een echte energiestoot.
Tijdens fermentatie zetten microben de vezels om in vluchtige vetzuren. Voer met energie uit vezels en vetten zorgen voor langzaam vrijkomende energie en geven geen pieken. Het is eigenlijk ‘long lasting’ energie.
Maar wat is dan het ideale moment? Je moet sowieso zorgen voor een constant voerpatroon waarbij het paard meerdere keren per dag kleine porties kan eten. Het spijsverteringstelsel van het paard zijn zo ingesteld dat het de hele dag bezig is met verteren. Kom het stelsel ‘stil’ te staan dan is er kans op koliek, maagzweren of andere problemen. Krachtvoer geef je twee tot drie uur voor een inspanning. We kunnen het niet vaak genoeg herhalen, maar ruwvoer is ook hier de basis. Voer dus eerst ruwvoer en daarna krachtvoer. Het krachtvoer zorgt voor een hoger glucosegehalte in het bloed en geeft de gewilde energieboost tijdens de inspanning. Het uithoudingsvermogen kun je verhogen door vet- en vezelrijk krachtvoer. Reken hiervoor wel een 6- tot 8-tal weken vooraleer het resultaat merkbaar is.
Onze nutritionisten geven tips om het energielevel van je paard te optimaliseren!
Het uitgangspunt van energieoptimalisatie is natuurlijk een gezond paard. Vrij van infecties, met een gezond verteringsstelsel en vrij van pijn. Er zijn eigenlijk twee ‘quick fixes’ voor het optimaliseren van het energielevel van je paard.
Allereerst: het voeren van makkelijk verteerbare energiebronnen (vetten en vezels) draagt direct al bij aan een verbetering. Natuurlijk kun je ook voer met suiker en zetmeel voeren wat een snelle energiepiek geeft. En ten tweede kun je een supplement bijvoeren dat voor een korte periode meer power geeft, bijvoorbeeld op een meerdaagse wedstrijd.
Makkelijk verteerbare energiebronnen via krachtvoer
Cavalor SuperForce is een optimale voeding voor kracht en explosieve energie. Cavalor Superforce is speciaal ontwikkeld is als aanvulling op de dagelijkse voeding van paarden die extra energie nodig hebben op wedstrijd. Om het paard te kunnen voorzien in energie voor explosieve inspanningen heeft hij zetmeel en suiker nodig uit krachtvoer. Cavalor Superforce voorziet in een uitzonderlijke mix van uitgebalanceerde omega vetzuren, hoogwaardige vitaminen en mineralen, sporenelementen en gepofte granen die makkelijk zijn op te nemen door het lichaam.
Heeft je paard teveel energie? Dan is Cavalor FiberForce een goede optie. Deze vezelrijke mix met lange vezels is laag in suiker en zetmeel. De vezelrijke muesli zorgt voor een evenwichtige darmfunctie met licht verteerbare vezels. Meer vezels zorgen voor een betere vertering! Het zorgt voor een langzame afgifte van energie voor een langdurige energie.
Supplementen voor een extra boost
Een supplement dat zorgt voor snel en tijdelijk meer energie is Cavalor Kick Up. Het zorgt ervoor dat het paard zin heeft om ertegenaan te gaan. Je geeft dan de avond en ochtend voor de wedstrijd 50 ml. De aminozuren in het product, in combinatie met de snelle suikers en de gisten, zorgen voor een explosie aan energie. Een aanvulling daarop is Cavalor An Energy Boost. Het bevat elektrolyten en aminozuren die het herstelproces na zwaar werk bevorderen. De snelle suikers in het product zorgen niet alleen voor een betere opname van de elektrolyten, maar leveren ook energie dat heel snel beschikbaar is voor het paard tijdens de inspanning. We raden aan een halve tube voor en een halve tube na het werk te geven.
Doe maar rustig
Voor paarden die veel stress ervaren en daardoor een hoge energiepiek hebben zijn er ook een aantal producten die veel invloed hebben. Cavalor Calm is een supplement dat ideaal is voor jonge en spooky paarden. Het heeft een rustgevende werking en zorgt voor een goed gevoel bij het paard. Je kunt het dagelijks gebruiken, maar wil je het voor een langere tijd gebruiken dan adviseren we om iedere vier weken een week te stoppen. Hiermee voorkom je dat je paard gewend raakt aan het product. Cavalor Pianissimo is speciaal samengesteld voor paarden die last hebben van “stress” of zich moeilijk laten berijden. Cavalor Pianissimo bevat alle voedingscomponenten voor een evenwichtige en complete voeding voor een sportpaard.
Wil jij ook meer inzicht in passende voeding voor jouw paard? Op MyCavalor.com kun je eenvoudig het voer van je paard afstemmen op zijn behoeften. Stel je liever persoonlijk je vraag aan ons? Dat kan! Je kunt ons bereiken via mail (info@cavalor.com) of via onze Consumer Line (+32(0)9 220 25 25).
