Een glanzend paard dat blaakt van gezondheid: dat willen we allemaal. Maar hoe krijgen we ons paard zover? Volstaat het opblinken met shampoo of spray, of is er meer nodig?

De vacht, een spiegel voor de gezondheid van uw paard

Een paard dat straalt, is een gezond paard. Verzorgingsproducten hebben zeker hun nut, maar weliswaar als kers op de taart. Het echte stralen komt vanbinnen uit. Een gezond paard haalt op een efficiënte manier energie en voedingsstoffen uit zijn voer, voelt zich goed en zal dat ook uitstralen.

De fysieke gezondheid van het paard wordt bepaald door een vernuftig systeem, namelijk het immuunsysteem. Een belangrijke schakel in dit systeem is het darmstelsel. Een gezonde darm is de eerste stap naar een gezond paard.

Niet alleen de fysieke gezondheid van paarden heeft invloed op hun weerbaarheid tegen ziektekiemen, ook hun mentale gezondheid speelt een belangrijke rol. Denk maar aan stress die een grote invloed heeft op de gezondheid van het paard. Verlies de mentale toestand van je paard dus nooit uit het oog. Zorg voor voldoende weidegang, sociaal contact en vermijd verveling en frustratie.

Darmen als gezondheidsparameter

De ontwikkeling van een  gezond darmstelsel begint al zeer kort na de geboorte. Van zodra het veulen biest drinkt (de eerste melk die het paard aan haar veulen geeft) komen niet alleen de eerste antistoffen terecht in het bloed, ook de eerste bacteriën vestigen zich in de dikke darm. Onder hen bevinden zich zowel positieve als negatieve bacteriën. Bacteriën die positief zijn voor de darmgezondheid zullen daar mogen blijven. Zij worden de bacteriële flora of microflora genoemd. Daarnaast heb je de bacteriën die een negatieve invloed hebben op de gezondheid, zij worden ook wel pathogenen genoemd. Zij worden verbannen. Eens de goede bacteriën zich gevestigd hebben leven zij harmonieus samen met hun gastheer: het paard. Meer nog, ze hebben elkaar nodig om te overleven. Het paard is namelijk gemaakt om de hele dag door vezels te verteren. Maar voor het moeilijk te verteren plantenmateriaal heeft hij de hulp van de microflora nodig. Deze zetten de vezels uit het plantenmateriaal om in vluchtige vetzuren, die het paard heel wat energie leveren. Deze vetzuren hebben ook een belangrijke invloed op de celgezondheid, en bijgevolg op de algemene gezondheid van het paard.

Er zijn verschillende soorten vetzuren. Bepaalde vetzuren kunnen door de microflora zelf gevormd worden, andere moet het paard via de voeding en/ of supplementen opnemen. De omega 3,6 en 9 vetzuren zijn iedereen wel bekend. Het is niet alleen de hoeveelheid van deze vetzuren die van belang is maar ook de verhouding tussen de verschillende vetzuren. Paarden zijn van nature gewend aan een omega 3 rijk dieet. Het zijn grazers, en gras is zeer rijk aan deze vetzuren. Granen daarentegen zijn rijk aan omega 6 vetzuren en bevatten heel weinig omega 3 vetzuren. Het huidige rantsoen van het gemiddelde paard is dus eerder rijk aan omega 6, terwijl het in de natuur rijk aan omega 3 zou zijn. Door de huidige voedergewoontes is de balans tussen omega 3 en omega 6 vetzuren dan ook verstoord. Het is dus belangrijk om het menu van het paard samen te stellen uit producten die een correcte balans hebben tussen omega 3 en omega 6. Een hele simpele manier om dat te doen is het paard in de zomer op de wei zetten. In de winter kan je extra omega 3 vetzuren aan het rantsoen toevoegen.  Bijvoorbeeld onder de vorm van supplementen of oliën. Let wel, niet alle oliën  zijn hiervoor geschikt. Zonnebloemolie en maïsolie zijn bijvoorbeeld rijk aan omega 6 vetzuren. Lijnzaadolie, raapzaadolie en visolie bevatten wel veel omega 3 vetzuren.

Hoewel er over omega 9 vetzuren minder wordt gesproken,  zijn deze ook zeer belangrijk. Ze spelen onder andere een rol in de aanmaak van prostaglandines en zijn belangrijk voor oa celfuncties. Een groot verschil met de andere vetzuren is dat het paard zelf omega 9 vetzuren kan aanmaken. Het is dus niet perse nodig ze te gaan supplementeren. Wel wordt de aanmaak van de omega 9 vetzuren beïnvloed door de balans tussen omega 3 en omega 6 vetzuren in het lichaam.

Een extra gezond paard met de hulp van supplementen

De meeste paardeneigenaren geven hun paard graag een extraatje. Bovenop hun voeder wat extra vitamines en mineralen, om er zeker van te zijn dat hun lievelingsdier niets tekort komt. En dan komen we bij die eeuwige vraag : is dat nu eigenlijk wel nodig?

Wanneer een paard voldoende krachtvoeder krijgt, waar reeds voldoende vitamines en mineralen inzitten, heeft het weinig zin om extra vitamines en mineralen bij te voederen. Belangrijk is om de hoeveelheid te respecteren die op de zak vermeld staat en steeds te kijken of er B vitamines toegevoegd zijn aan het krachtvoer. Dat is namelijk niet altijd het geval. Bevat uw krachtvoer B vitamines en respecteert u de hoeveelheid op de zak, dan is het niet nodig om vitamine-mineralen supplementen te gebruiken. Wat wel belangrijk is, is dat het paard gezond is en alles wat hij krijgt kan opnemen. Daarom is het vaak nuttiger de dikke darm te ondersteunen dan vitamines en mineralen bij te voederen. Je kan je paard  wel van alles bijvoederen, maar als zijn dikke darm niet functioneert en hij het niet kan opnemen, heeft hij er niet veel aan. Als je  een olie wil toevoegen aan het rantsoen van het paard is het aangeraden om een olie te nemen die voldoende omega 3 vetzuren bevat. Zoals bijvoorbeeld lijnzaadolie, raapzaadolie of beter nog: een combinatie van verschillende oliën. Vooral tijdens gevoelige periodes, zoals bijvoorbeeld tijdens de rui, is het belangrijk dat het paard voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Tijdens deze periode kan extra ondersteuning van de dikke darm en extra aanvoer van omega 3 vetzuren dus zeker nuttig zijn.

Ongewenste storingen in het darmstelsel aanpakken 

Verandering van eten, overvloeden aan suiker en zetmeel, schimmels, antibiotica, mycotoxines en heel wat andere factoren kunnen de harmonie in de dikke darm verstoren. Ongunstige bacteriën kunnen op dat moment de bovenhand halen waardoor de fermentatie onevenwichtig verloopt. Denk maar aan paarden die maïskuil eten :  bij hen zullen we meer melkzuurproducerende bacteriën in de dikke darm aantreffen, wat voor verzuring kan zorgen. Dergelijke storingen veroorzaken niet alleen verteringsongemakken maar verminderen ook de opname en omzetting van voedingsstoffen. Een van de kenmerken van de microflora in de dikke darm is dat ze houden van stabiliteit . Elke dag hetzelfde hooi en hetzelfde voeder is voor hen niet saai, integendeel, het helpt uw paard in balans te blijven. Veel eigenaars spiegelen zichzelf echter met hun paard. Aangezien wij graag afwisseling in onze voeding hebben gaan we er vaak foutief van uit dat dat voor ons paard ook zo is. Daarom geef je nu en dan eens een slobber of een extraatje. Dat is een leuke verwennerij voor je paard en versterkt jullie band. Let er wel op dit pure verwennerijtjes zijn. Het is het dagelijkse vaste rantsoen die de gezondheid van uw paard zal bepalen.

Wanneer er storingen optreden in de dikke darm zijn er gelukkig bepaalde nutriënten die het evenwicht in de darmen kunnen herstellen: bijvoorbeeld pre-en probiotica en bepaalde vetzuren. Pre- en probiotica ondersteunen de positieve bacteriën in de darm waardoor ongunstige bacteriën geen kans krijgen om de darmgezondheid te komen verstoren. Denk maar aan yoghurt en gistpillen, die veelal ingezet worden om de darmgezondheid van de mens te ondersteunen. Ook bij paarden is het gunstig om pre-en probiotica aan te reiken na ziekte of antibioticakuur.

Wil je je paard op en top ondersteunen, overlaad hem dan niet met supplementen maar geef je paard wat het echt nodig heeft. Om zeker te zijn dat je correct voedert, is het aangeraden het rantsoen eens te laten narekenen door een nutritionist.