Iedereen kent het gezegde wel: ‘no hoof, no horse’. Gezonde hoeven zijn essentieel voor het dagelijkse leven en om te presteren. Een paard staat dag en nacht op zijn hoeven. Zelfs als een paard slaapt doet hij dit vaak staand. Niet de botten dragen het gewicht van het paard, maar de hoeven! In het grote gezonde-hoef dossier lees je alles over hoeven en hoe groot de invloed van voeding is op gezonde hoeven.
Brokkelhoeven, pijnlijke zolen, droge voeten… het zijn problemen waar veel paarden mee ‘rondlopen’, maar de oplossing is niet altijd voor de hand liggend. Het is belangrijk om hoefproblemen correct te behandelen. Hoe kunnen we hoefproblemen oplossen, of beter nog: hoe kunnen we ze voorkomen? En welke rol speelt voeding daarbij?
De anatomie van de hoef
De hoeven dienen als basis voor een paard dat zich pijnloos door het leven beweegt. Dat kan doordat de hoef op zichzelf een zeer ingenieus systeem is. Het hoefbeen hangt als het ware in de hoefwand en is verbonden door de lamellen. Dit voorkomt dat het hoefbeen last ondervindt van het dragen van het lichaamsgewicht van het paard. Daarbij zorgt deze opbouw ervoor dat een paard zich kan verplaatsen over grote afstanden. De gevoelige opbouw van de hoef wordt steeds beschermd en daarom kan het paard ook prima over een harde ondergrond lopen. Ontstaat er door welke reden dan ook schade aan de hoef, dan heeft dit invloed op het hele lichaam van het paard.
Een hoef groeit erg langzaam. De kroonrand zorgt voor de productie en de hoefwand groeit langzaam langs de buitenkant van het hoefbeen omlaag. Deze hoefwand zorgt ervoor dat het binnenwerk beschermd is tegen de invloeden van buitenaf. Een volwassen hoef groeit ongeveer 9 mm per maand en daarmee duurt het 12 tot 15 maanden voordat de hoefwand helemaal opnieuw opgebouwd is.
Wist je dat de paardenhoef voor ruwweg 90% uit eiwitten bestaat?
Opbouw van sterke hoeven
Je kunt de opbouw van de hoef vergelijken met het metselen van bijvoorbeeld een muurtje. Daarvoor heb je stenen nodig, cement en gereedschappen en tot slot heb je iemand nodig die ervoor zorgt dat de stenen samen met het cement een mooie muur vormen. Bij hoeven werkt het eigenlijk precies zo. De ‘stenen’ zijn eiwitten. Het belangrijkste eiwit is keratine, wat bestaat uit verschillende aminozuren. Het zijn onder andere die aminozuren die een grote invloed hebben op de hoefgezondheid. Daarnaast heb je ‘cement’ nodig om alle onderdelen aan elkaar te verbinden. In het geval van hoeven zijn dat mineralen en vitaminen. Tot slot maakt de metselaar er een strakke muur van. De ‘metselaar’ in de hoeven is energie. Zonder genoeg energie kan een hoef zichzelf niet onderhouden. Energie is altijd het eerste wat ontbreekt in een systeem dat niet werkt. Bij een tekort aan energie groeit de paardenhoef niet.
Belangrijke ingrediënten voor de hoef
Het belangrijkste eiwit in de hoef is keratine, dat bestaat uit verschillende aminozuren. Het zijn vooral die aminozuren die een grote invloed hebben op de hoef. De belangrijkste aminozuren zijn de zwavelhoudende, zoals cysteïne en methionine. Zwavel zorgt onder andere voor een flexibele verbinding tussen de cellen in de hoefhoorn. Het zijn bovendien essentiële aminozuren, wat wil zeggen dat ze niet door het lichaam zelf aangemaakt kunnen worden, en dus via de voeding moeten komen. Daarnaast zijn er ook heel wat vitamines die een belangrijke rol spelen, zoals Vitamine H, ook wel biotine genoemd. Een hoef kan zich echter niet ontwikkelen met biotine alleen. Uit onderzoek blijkt dat het toedienen van enkel biotine niet het gewenste resultaat heeft. Om duidelijk effect te hebben moeten ook de andere vitamines, mineralen en aminozuren toegevoegd worden. Vitamine A is bijvoorbeeld belangrijk voor de ontwikkeling van hoornweefsel. Een tekort hieraan wordt in verband gebracht met kroonrandontsteking. Ook vitamine E, D, K en verschillende B vitamines spelen een rol in het metabolisme en de ontwikkeling van de hoef. Enkelvoudige ingrediënten zijn altijd minder krachtig dan ingrediënten die elkaar versterken
De hoef is bijzonder goed doorbloed en staat hierdoor constant in verbinding met de rest van het lichaam. Iedere infectie, ziekte of ander probleem is dan ook van invloed op de hoefgezondheid.
Vergeet de mineralen niet
Naast vitamines zijn ook mineralen belangrijk voor de hoefgezondheid. Koper heeft een invloed op de buitenste hoefwand. Het is bovendien ook een component die helpt celmembranen van de hoefcellen te beschermen en het is een belangrijk element bij de vorming van keratine. Zink ondersteunt opbouw en herstel van weefselcellen in de hoef en hoefwandcellen. Zink helpt ook bij de synthese van keratine, de belangrijkste bouwstof van de hoef. Selenium helpt bij de bescherming van de celmembranen in de hoef, maar het is wel een sporenelement waarvan een overdosis hoefproblemen kan veroorzaken. Overdosering van selenium is zelfs gevaarlijk. Daarnaast spelen ook vetzuren een rol, ze vormen een barrière voor bacteriën en schimmels, en beschermen zo de hoefhoorn. Daarnaast dragen ze bij tot meer elasticiteit. Vetzuren vind je in oliën en vetten. Omdat de hoef traag groeit is het belangrijk om aanvullende supplementen langere tijd te voeren voordat er een merkbaar verschil is in de hoefkwaliteit.
De darmen doen mee
Darmgezondheid wordt niet vaak in relatie gebracht met goede hoeven. Toch heeft een gezonde darmflora een belangrijke rol. Het zorgt ervoor dat voedingstoffen beter opgenomen worden en daarnaast produceert een gezonde darm B vitamines. Op zijn beurt is B vitamines weer een belangrijk ingrediënt voor de hoef. Paarden met een slechte darmflora hebben vaak slecht(ere) hoeven. Op het moment dat het darmprobleem opgelost wordt, is dat ook een oplossing voor veel andere zichtbare problemen zoals slechte hoeven.
De invloed van voeding op de hoef
De voeding van je paard heeft dus een enorme invloed op de hoeven. Dat begint al met water. Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat water invloed heeft op de sterkte en op de waterbalans van de hoef. Water heeft invloed van binnenuit, van buitenaf doet het eigenlijk weinig goeds voor de hoef van een paard. Het staan op een natte bodem kan op de langere termijn juist een schadelijk effect hebben. Na water staat ruwvoer hoog op de prioriteitenlijst van gezonde hoeven. Het paard haalt het grootste gedeelte van de dagelijks benodigde voeding uit ruwvoer. Mede daarom is het belangrijk om te weten wat je precies voert en om eventuele tekorten snel op te sporen. Daarboven op kun je je paard krachtvoer geven. Water, ruwvoer én kwalitatief krachtvoer zijn een prima basis om gezonde hoeven, gezond te houden. Met supplementen kun je tekorten aanvullen en kun je ondersteunen als er hoefproblemen zijn.
Het is belangrijk dat het rantsoen van je paard al de benodigde nutriënten bevat in de juiste hoeveelheden en verhoudingen. Een goed gebalanceerd basisrantsoen bevat voor een gezond paard alle nodige nutriënten voor optimale hoefgezondheid.
Wil je meer leren over gezonde hoeven en hoefverzorging? Hier vind je een overzicht van alle artikelen en Cavalor hoefproducten.
In ons magazine Valor – Build on Foundation – lees je alles over een sterk fundament, gezonde hoeven en vertelt Bernard Fonck, ’s werelds beste reiningruiter, over het fundament onder zijn succes. Lees Valor hier.
