Om zo fit mogelijk te worden, is training natuurlijk belangrijk. Wat minstens even belangrijker is, is de juiste voeding én voldoende aandacht voor herstel. Overbelasting ligt namelijk makkelijk op de loer. Sporten en herstellen zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Weet je dat je het effect van je training sterk kan optimaliseren door een aangepaste voeding? Inspanningsfysioloog Wim van Driessche en Cavalor nutritionist Fien Demeyere zijn twee experts die alles kunnen vertellen over conditie- en spieropbouw bij paarden. In dit artikel lees je alles over de connectie tussen training en voeding. Aan het eind van dit artikel vind je nog enkele handige tips van onze experts.
Aeroob en anaeroob, hoe zat het ook alweer?
Aerobe energielevering is het proces waarbij paarden energie produceren door verbranding, in aanwezigheid van zuurstof. Tijdens aerobe verbranding wordt glucose afgebroken tot Pyruvaat en vervolgens tot koolstofdioxide, water en energie. Dit heet aerobe glycolyse. Aerobe verbranding geeft een constante en langdurige energielevering. Paarden gebruiken aerobe verbranding tijdens lage tot gemiddelde intensiteiten, zoals rustig wandelen, grazen, lichte training of dressuurmatig werk en rustige galop.
Daarentegen is anaerobe verbranding het proces waarbij paarden energie produceren zonder gebruik te maken van zuurstof. Anaerobe verbranding vindt plaats wanneer de intensiteit van de activiteit hoog is en de zuurstoftoevoer naar de spieren niet voldoende is om de energiebehoefte te dekken. Tijdens de anaerobe verbranding wordt glucose omgezet in energie. Dit proces lever snelle energie en is niet oneindig vol te houden. Tijdens dit proces wordt ook veel meer lactaat geproduceerd. Anaerobe verbranding wordt voornamelijk gebruikt tijdens korte en intense activiteiten.
De juiste energiebron
Een inspanning kent drie zones, we zetten het even op een rijtje:
- Van nul tot aerobe drempel
- De lactaatproductie en de verwerking daarvan zijn in evenwicht. Het geproduceerde lactaat wordt omgezet naar ATP en dat is energie voor het paardenlichaam.Dit is de basisconditie ofwel het fundament van de conditie
- Hier kunnen vet en vezel naast suiker en zetmeel als energiebron gebruikt
In deze zone wordt de basisconditie getraind. Hoe meer het paard hier vet en vezel kan gebruiken als bron van energie, hoe meer de suikers gespaard kunnen worden voor de anaerobe inspanning die misschien nog volgt Ruwvoer is hier de belangrijkste bron van energie en daarnaast worden ook vetten verbruikt bij deze inspanning.
- Van aerobe tot anaerobe drempel
- De lactaatproductie wordt te hoog in de belaste spier om verwerkt te worden. Het lichaam verwerkt het overtollig lactaat elders en voert extra zuurstof aan.
- De voornaamste energiebronnen zijn vetten en koolhydraten
Deze zone wordt de vermogenszone genoemd. Er moet een goed evenwicht zijn tussen vetten- en koolhydraten. Dat kan komen uit een krachtvoer waar extra vet is toegevoegd, maar ook olie of een vetrijke balancer zijn goede bronnen van energie in deze inspanningszone.
- Boven de anaerobe drempel
- De lactaatproductie wordt te hoog om verwerkt te worden in het lichaam en de spieren verzuren
- Voornaamste energiebron zijn (snelle) koolhydraten
Dit is het piekvermogen van het paard, een korte maar krachtige inspanning. Dan heeft een paard makkelijk verteerbare koolhydraten nodig. In deze fase hebben paarden meer koolhydraten nodig, die snel opgenomen moeten worden. Deze vind je bijvoorbeeld in gepofte granen. Deze zijn beter verteerbaar en geven minder risico op verteringsproblemen en verzuring in de darm.
In onderstaande afbeeldingen kun je goed zien wat de relatie is tussen de conditiedriehoek en energiebronnen.
Training ondersteunen met voer
Ruwvoer (vezel) is de basis van ieder rantsoen. Het is een belangrijke energiebron voor onderhoud en de basisconditietraining. Tijdens het verder opbouwen van de conditie is vet een belangrijk voedingsmiddel. Het zorgt voor langzame en langdurige energie. Suiker en zetmeel (koolhydraten) is van belang bij het intensievere werk en zorgt voor explosieve energie. Het is essentieel bij anaerobe trainingen, maar voer dit met mate. Voer nooit te veel zetmeel per maaltijd en probeer het krachtvoer te verdelen over zoveel mogelijk (kleine)maaltijden. De ideale timing voor het voeren van krachtvoer? Dat is twee uur voor de prestatie.
De rol van supplementen
Niet alleen ruwvoer, krachtvoer en training zorgen voor een optimale opbouw van de conditie. Ook supplementen hebben een belangrijke rol in het proces. We zetten de eigenschappen op een rijtje:
- Buffert de reststoffen van de energieomzetting (H+)
- Beschermt de spiercellen tegen vrije radicalen met Vitamine E, C, betacaroteen en bioflavonoiden
- Ontspant de spieren met magnesium (in een correcte verhouding met calcium
- Ondersteunt de afbraak van lactaat
- Ondersteunt de metabole processen met B vitamines voor energieomzetting en het transport van zuurstof met essentiële oliën
- Spieropbouw wordt aangezet door aminozuren
Trainingsweetjes van Wim van Driessche
Wim van Driessche weet als inspanningsfysioloog als geen ander hoe je een paard optimaal kan trainen. Hij deelt enkele van zijn tips:
- Goede spreiding van trainingen is essentieel
In een week van 7 dagen met vier trainingen wissel je rust en training met elkaar af. Dat is afhankelijk van de discipline en de intensiteit van de trainingen
- Zorg voor variatie
Een monotone belasting zorgt nooit voor een verbetering. Integendeel, het paard kan zelfs verveeld raken. Zorg voor afwisseling, dat is goed voor zowel de fysieke als de mentale inspanning
- Beter vijf kortere trainingen dan één hele lange training
Een korte training die doelgericht is, is veel efficiënter dan een lange training die je minder vaak doet
- Zorg voor voldoende herstel
Herstellen is minstens zo belangrijk als het trainen zelf, niet alleen na de training maar ook tijdens de training
- Zorg voor een hersteltraining na een intensieve training
Een goede hersteltraining met licht werk na een intensieve training zorgt ervoor dat de spierschade op een goede manier hersteld wordt en de spier ook daadwerkelijk sterker gaat worden
- Actief herstellen is beter dan complete rust
Door actief te herstellen zorgen we ervoor dat de spieren licht doorbloed raken en dat alle afvalstoffen makkelijk afgevoerd worden. Het herstel zal veel sneller gaan dan dat het paard volledige rust heeft
- Het paard is een geboren atleet
Jouw paard is altijd een betere atleet dan jij als ruiter. Het is daarom niet zo dat als jij de training als intensief ervaart, dat voor jouw paard ook zo is. Het paard is immers geboren om te lopen!
Praktische voedingtips van Fien Demeyere
Niet alleen training is belangrijk, voeding heeft een minstens zo grote rol in de opbouw van conditie en kracht. Fien zet haar tips op een rij:
- Feed as you need
Voer altijd voldoende ruwvoer, vezel is de basis van je rantsoen. Dat kan je aanvullen met krachtvoer of balancers voor extra energie onder de vorm van vet, suiker en zetmeel. Overschat de energiebehoefte van je paard niet en geef niet meer energie dan het paard kan verbruiken
- Wees wijs met suiker en zetmeel
Suiker en zetmeel zijn van belang voor het leveren van prestaties, maar doe dit met mate. Verdeel het krachtvoer over zoveel mogelijk maaltijden
- Supplementen ter ondersteuning van de spieren
Extra antioxidanten, buffers, aminozuren en vitamines & mineralen kunnen zowel het proces van energieomzetting als het herstelproces ondersteunen
- Vul aan met elektrolyten
Heeft jouw paard veel gezweet? Dan moet het vocht en de elektrolyten die het paard verloren heeft opnieuw aangevuld worden. Voldoende drinken en een mash aangevuld met elektrolyten zijn ideaal na hard zweten
Wil je dit webinar nog eens terugkijken? Meld je hier dan aan voor het webinar ‘Jouw paard fit en gezond. Bewust werken aan conditie en bespiering‘ : https://cavalor.webinargeek.com/.
