Maagzweren komen niet alleen voor bij (top)sportpaarden. Ook recreatiepaarden maar ook veulens kunnen last hebben van maagzweren. Eigenlijk kunnen we zeggen dat 60-90% van de paarden last heeft van maagzweren. Met goed management kun je veel doen om maagzweren te voorkomen en indien nodig te behandelen. In dit artikel lees je alles over maagzweren.
Een maagzweer, wat is het en hoe komt het?
Maagzweren zijn kleine pijnlijke wondjes op de maagwand. Je kunt ze niet zien zonder een gastroscopie, maar je kunt het vaak wel merken aan het gedrag van je paard. Onderzoek toont aan dat de ernst van de maagzweer niet per se gelinkt is aan de ernst van de symptomen, dit hangt af van paard tot paard.
Het onderste gedeelte van de maag produceert constant maagzuur. Voor paarden in de natuur is dat noodzakelijk want die eten de hele dag door. Echter, voor paarden op stal die maar 2 of 3 maaltijden per dag krijgen, heeft dit toch wat consequenties. De productie van maagzuur op momenten dat de maag leeg is kan namelijk voor problemen zorgen. Zonder voldoende vezel in de maag of bij intense arbeid met een lege maag, kan het maagzuur de gevoelige maagwand gaan irriteren waardoor er maagzweren kunnen ontstaan. Initieel leiden maagzweren dikwijls tot vage symptomen zoals een verminderde eetlust, gevoeligheid bij het aansingelen, vaker geeuwen of knarsetanden en koliekgedrag. Onbehandeld kunnen ze uiteindelijk leiden tot verminderde prestaties, gewichtsverlies en andere spijsverteringsproblemen.
Een maagzweer, hoe herken je het?
Hoewel een maagzweer niet vanaf de buitenkant zonder gastroscopie te zien is, geeft een paard vaak wel signalen. Het ene paard geeft het duidelijker aan dan het andere en niet ieder paard zal alle tekenen laten zien.
Paarden kunnen niet praten maar door dagelijks goed naar ze te kijken en veel met ze om te gaan zal je zijn normale gedrag en gewoontes leren kennen. Op die manier, kan je snel opmerken als er iets mis is en ingrijpen voor het probleem ernstiger wordt. Wijkt het gedrag op een bepaald moment af? Dan wil het paard iets duidelijk maken. De volgende symptomen kunnen een aanwijzing zijn dat je paard last heeft van maagzweren:
- Verminderde eetlust
- Pijn bij aanraking van de buik of aansingelen
- De buik uit stretchen (net zoals voor het plassen)
- Moeilijk gedrag tijdens het rijden
- Verminderde prestatie
- Doffe vacht
- Knarsetanden of gapen
- Gewichtsverlies
- Koliekgedrag
Blijven deze symptomen, contacteer dan je dierenarts om een diagnose te stellen en eventueel een behandelingsplan op te zetten.
Belang van correcte diagnose! Let op, enkel doormiddel van een gastroscopie kan een maagzweer vastgesteld worden. Bloed, mest of speekseltesten zijn niet accuraat. Een gastroscopie is ook belangrijk om te kijken waar in de maag de wondjes zich bevinden. De locatie van de maagzweer bepaalt immers welke behandeling best toepasbaar is.
Maagzweren door mentale stress
Paarden zijn gewoontedieren, voor hun mentale welzijn hebben ze liefst zoveel mogelijk een consistente routine iedere dag. Verandering (bijvoorbeeld: verandering van huisvesting, kuddegenoten, eigenaar, frequent transport naar vreemde locaties, etc.) kan dus mentale stress veroorzaken. Omdat het paard evolueerde als vluchtdier, heeft het een uiterst gevoelig zenuwstelsel. Ook is er een nauwe connectie tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel. Zo veroorzaakt acute stress bijvoorbeeld binnen korte tijd losse mest.
Tijdens periodes van mentale stress wordt het zenuwstelsel al snel getriggerd en worden er ook stresshormonen vrijgegeven. Cortisol speelt in op deze zenuwbanen en dit leidt tot stimulatie van maagzuurproductie maar heeft ook invloed op de integriteit van de beschermende lagen van de maag. Dus zolang stress van tijdelijke aard is, vormt dit meestal geen enkel probleem. Heeft het paard echter langdurige tijd last van spanning of stress, dan kan dat maagzweren tot gevolg hebben.
Een maagzweer, wat kun je eraan doen?
In geval van maagzweren is een bezoek van de dierenarts noodzakelijk. Vaak raden zij dan ook het gebruik van omeprazol aan. Dit legt de productie van maagzuur stil, waardoor de maag de tijd krijgt om te genezen. Op korte termijn heeft dit geneesmiddel zijn nut zeker bewezen. Het is het enige FDA goedgekeurde middel met een wetenschappelijke werking bij de genezing van maagzweren.
Met het oog op preventie is een doordacht nutritioneel management veel accurater dan langdurig gebruik van omeprazol. Maagzuur is nodig voor een goede vertering. De productie volledig stilleggen komt de vertering dan ook niet ten goede. Bovendien wordt een veel hogere maagzuurproductie vastgesteld dan voorheen wanneer men plots stopt met omeprazol. Zorg daarom voor voldoende ruwvoer in het rantsoen en overdrijf niet met suiker en zetmeel. Hoe meer de paarden moeten kauwen, hoe meer speeksel geproduceerd wordt. In de preventie van maagzweren kan ook het gebruik van buffers die enkel de overtallige maagzuurproductie neutraliseren ingezet worden.
Hier is een filmpje over maagzweren:
Het belang van ruwvoer
Ruwvoer (vezels) is het grootste onderdeel van het dagelijkse rantsoen van een paard. Onderzoek toont aan dat het type ruwvoer van belang is. De belangrijkste factor is dat het ruwvoer structuur verschaft. Dit zorgt voor een dikke, sterke vezelmat in de maag en vormt zo een natuurlijke barrière tegen opspattend maagzuur. Verder gaan paarden ook meer kauwen en speeksel aanmaken, hoe meer structuurrijk de vezelbron is.
Stro
Stro verhoogt risico voor maagzweren. Geef nooit 100% stro rantsoen aan je paard, het is wel een mooie aanvulling om door de dag heen wat extra te knabbelen.
Alfalfa
Alfalfa heeft een bufferende werking omwille van het hogere calcium en eiwitgehalte en kan nuttig zijn in het rantsoen voor paarden die gevoelig zijn voor maagzweren. Maar pas op, alfalfa is rijker dan grashooi dus is niet voor alle paarden toepasbaar (bv. easy keepers). Je kunt het beste kiezen voor alfalfa hooi, geen pellets of cubes omdat hooi meer structuur heeft. Soms kan alfalfa hooi heel jong gesneden zijn en bevat vooral blad in plaats van stengel. Kies in dat geval eerder voor meer structuurrijk grashooi of een mix van beide zodat je genoeg structuur in het rantsoen van je paard brengt.
Grashooi
Grashooi heeft vaak meer structuur (en dus vezels) dan alfalfa. Dat maakt grashooi de meeste geschikte bron van ruwvoer.
Bietenpulp
Onderzoek toont aan dat bietenpulp het risico voor maagzweren kan verminderen. Het is een nuttige ruwvoerbron die ook energie voor het paard aanlevert. Het heeft een hoog vezelgehalte maar let op dat je wel moet weken voordat je het voert.
Wil je meer lezen over ruwvoer? Lees dan deze Valor eens.
Advies van onze experts: vezels spelen de hoofdrol in preventie en behandeling en supplementen hebben een sterke ondersteunende rol
Voorkomen is beter dan genezen, zorg voor een gezonde maagomgeving en je voorkomt veel problemen. In deze Science Sunday las je al hoe belangrijk vezels zijn. Maar wist je dat supplementen (en zelfs krachtvoer van Cavalor) zeer nuttig kunnen zijn in het voorkomen van maagzweren? Supplementen kunnen een bufferend effect hebben. Geef deze aan je paard kort voor een spannende gebeurtenis, training of transport.
Geef je het preventief? Ook dan is timing key, want de bufferende werking is vaak minder lang dan die van vezels. Je geeft de supplementen vroeg in de ochtend (want dan is de pH van nature lager) en het beste voor het krachtvoer. ’s Nachts eten paarden minder en daarom helpt het ook om het supplement te geven laat in de avond.
Speciaal voor de maag ontwikkelden we Gastro Aid, wat verkrijgbaar is in pasta, poeder en in een vloeibare vorm.
Cavalor Gastro Aid creëert een gezonde omgeving in de maag met de focus op het neutraliseren van het maagzuur en het beschermen van de maagwand. In de paardenmaag wordt maagzuur 24/7 geproduceerd. De maag van het paard is zeer gevoelig voor het ontwikkelen van wondjes of zweertjes. De pasta is ontwikkeld voor paarden die last hebben van maagzweren en ook een verminderde eetlust. Eens de maag van de paarden minder gevoelig is en de paarden weer beter eten mag van de pasta overgeschakeld worden naar de poeder of de vloeibare versie.
De vloeibare versie en de poeder worden ook op dagelijkse basis gebruikt als preventieve maatregel voor paarden die gevoelig zijn aan maagzweren. In tegenstelling tot het geneesmiddel Omeprazol legt het de maagzuurproductie niet stil. Het beschermt de maag echter tegen beschadiging door het maagzuur.
De kruiden in Cavalor Gastro Aid zorgen voor de nodige bescherming van de maagwand tegen overtollig maagzuur. Om de maag extra te ondersteunen stimuleren ze de aanmaak van speeksel en helpen ze de maagwand herstellen van eventuele zweertjes.
Hoewel krachtvoer vaak als ‘gevaar’ wordt gezien als we het hebben over maagzweren, is Cavalor FiberForce Gastro juist een welgekomen partner in de preventie en behandeling van maagzweren.
Cavalor FiberForce Gastro is een vezelrijke mix voor een gebalanceerde maagfunctie. Het bevat een hoog aandeel vezels bestaande uit een mix van luzerne- en timotheepellets, bietenpulp en 8% timotheestengels, ideaal om de speekselproductie te stimuleren en maagzuur te neutraliseren. De kruidenmix beschermt de maagwand tegen irritatie en heeft een bijsturende werking om de pH waarde in de maag neutraal te houden.
Cavalor FiberForce Gastro is laag in zetmeel en suiker en houdt zo de glucose en insuline levels in het bloed in balans. Ideaal voor paarden met maagproblemen. Bevat bovendien fenegriek die extra smakelijk is om eetlust te stimuleren. De geëxtrudeerde granen zorgen voor een goede vertering en is vrij van volle granen.
