Bacteriën worden vaak gezien als boosdoeners omdat ze ziektes veroorzaken, toch? Maar wist je dat bacteriën ook een cruciale rol spelen in het immuunsysteem? Niet alleen bij mensen, maar ook bij paarden. Er zitten miljoenen tot miljarden micro-organismen per gram voedsel in de darmen. Deze micro-organismen bestaan uit bacteriën, gisten, protozoa, archea en schimmels. In dit artikel vertellen we je meer over waarom we blij moeten zijn met bacteriën!
Verdedigingsmechanisme
Voordat we dieper ingaan op de wereld van bacteriën, is het belangrijk om eerst meer te weten te komen over microbiota. Microbiota verwijst naar het geheel van micro-organismen die in een specifiek gebied van het lichaam leven, zoals de darmen en de huid. De microbiota van de darm en huid heeft zowel betrekking op de gezondheid van binnen naar buiten als van buiten naar binnen. Het microbiota fungeert onder andere als een verdediging tegen pathogenen (biologische ziekteverwekkers). In dit artikel gaan we dieper in op de microbiota van de huid en de darm.
Darmmicrobiota
Darmmicrobiota zijn micro-organismen die voorkomen in de dikke darm van paarden. Bij mensen is hier al veel onderzoek naar gedaan. Bij paarden is dit nog beperkt, maar we weten al wel dat verschillende stoornissen in de darmmicrobiota gelinkt kunnen worden aan verschillende ziektes zoals hoefbevangenheid, grasziekte en colitis, een chronische ontsteking van de dikke darm.
De micro-organismen in de darmen hebben verschillende functies. De eerste belangrijke functie is de fermentatie van vezels en sommige koolhydraten. Hierdoor worden er vluchtige vetzuren aangemaakt en dit geeft het paard energie. Een tweede belangrijke functie van de micro-organismen is hun rol in het immuunsysteem. De micro-organismen beschermen het paard van binnen naar buiten. Wist je dat micro-organismen uit balans kunnen raken? Gelukkig kun je veel doen om de balans te herstellen. Een compleet en uitgebalanceerd rantsoen is daarvoor de basis. Daarnaast kunnen er supplementen worden toegevoegd die prebiotica, probiotica en postbiotica bevatten. Wil je meer lezen over de biotica? Lees dan dit artikel.
De huid in de verdediging
De micro-organismen of bacteriën van de huid vormen de eerste verdedigingslinie tegen pathogenen en helpen het immuunsysteem om zich te verdedigen. De microbiota op de huid is dus enorm essentieel. Er zijn verschillende bacteriën, virussen en schimmels aanwezig op de huid. Deze dragen bij aan een gezonde huid door de juiste pH, vochtbalans, bescherming en genezing bij wondjes te verzorgen. Wanneer de microbiota op de huid verstoord raakt, wordt het paard gevoeliger voor:
- Bacteriële infecties
- Schimmelinfecties
- Mok
- Huidirritaties
- Allergische reacties
Om dit te voorkomen, is het belangrijk dat je de goede micro-organismen ondersteunt in plaats van de pathogenen te doden. Hierdoor wordt de natuurlijke microbiota niet beschadigd en voorkom je resistentie.
Het rantsoen van een paard
Bij het bekijken van het rantsoen van paarden valt op dat er eigenlijk al behoorlijk wat prebiotica wordt gebruikt. Eigenlijk kan je ook het ruwvoer van het paard als prebiotica zien, de vezels hebben namelijk een prebiotische invloed op de darmmicrobiota. De dagelijkse portie vezels heeft al een prebiotische werking. Naast het ruwvoerrantsoen kunnen ook nog extra vezels worden toegevoegd door vezelrijke krachtvoeders. Het voordeel hiervan is dat er andere soorten vezels worden toegevoegd dan die in het ruwvoer zitten. Op die manier worden verschillende soorten vezels verkregen, wat zorgt voor een gezonder microbiota. Dit kan worden gedaan door bijvoorbeeld luzerne, bietenpulp, zemelen of verschillende grassoorten toe te voegen.
Een variatie aan vezels zorgt voor een variatie in het microbiota, wat resulteert in een gezonder microbiota. Paarden in de natuur hebben een grote variatie aan micro-organismen in het microbiota, wat kan worden verklaard doordat ze een grotere variatie aan grassen en kruiden binnenkrijgen. De gedomesticeerde paarden krijgen vaak ruwvoer en grazen op weides die meestal maar 1 tot 3 verschillende grasrassen bevatten. Ze krijgen dus een minder grote variatie aan vezels binnen.. Dit kan worden opgevangen door krachtvoer verrijkt met verschillende vezelbronnen toe te voegen.
De inzet van biotica in de praktijk
Naast vezels zijn er ook andere pre- en probiotica die kunnen worden toegevoegd om het microbiota te ondersteunen. Hier zijn enkele situaties waarin pre- en probiotica kunnen helpen:
Een situatie kan zich voordoen waarin de eigenaar van een paard opmerkt dat het paard er niet helemaal gezond uitziet, zoals een doffe vacht en niet op het juiste gewicht. In zo’n geval is het belangrijk om eerst naar het voedingsschema te kijken. Als het voedingsschema in orde is en andere paarden niet met hetzelfde probleem te maken hebben, kan er sprake zijn van een probleem met de opname van bepaalde stoffen. In dit geval kunnen pre- en probiotica worden ingezet om het paard hierbij te ondersteunen.
Een andere situatie waarin pre- en probiotica van pas komen, is tijdens het herstel na het gebruik van antibiotica. Antibiotica doden alle bacteriën, inclusief de goede bacteriën. Het is dan belangrijk om het microbiota te herstellen door middel van pre- en probiotica.
Een derde voorbeeld heeft betrekking op de invloed van stress op het microbiota. Stress kan veroorzaakt worden door zaken zoals transport, wedstrijden of evenementen. Het gebruik van pre- en probiotica kan helpen om het microbiota in balans te houden tijdens periodes van stress.
Wil je meer weten over bacteriën? Bekijk dan zeker ons webinar met diverse experts. Deze is hier beschikbaar in het Nederlands.
